روز دوشنبه، نوزدهم تیرماه سال جاری، علی پزشکی به دعوت معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان با حضور در تالار ابن سینای این دانشگاه به ارائۀ سخنرانی برای کارشناسان تغذیۀ استان اصفهان پرداخت. وی که با موضوع «عبور از پارادایم زیست پزشکی تقلیل گرا به پارادایم کل نگر» برای سخنرانی شرکت کرده بود، پس از بیان توضیحاتی پیرامون تاریخ فلسفۀ علم از اواخر قرن نوزدهم تا اواخر قرن بیستم گفت: در حوزۀ علوم پزشکی، رویکرد کل نگر به پزشکی، انسان و سلامت وی به عنوان یک کل و نه مجموعه ای از دستگاهها نگاه می کند که بر پارادایم حاکم بر آن دانشمندان، پزشکان و عمل کنندگان آنها تأثیر می گذارد اما این کلیت در رویکرد زیست پزشکی نادیده گرفته شده است.

وی در تبیین ویژگی های رویکرد کل نگر گفت: این رویکرد به جای ارائه سازوکاری زیست شناختی و تعمیم آن، یک تئوری کلی ارائه می کند که سعی می نماید رابطۀ بین اجزا و یک کل را تبیین کند، بدون این که روابط بین اجزاء را به سطح روابط بین شاخه های متفاوت دانش و آگاهی تقلیل داد دهد. بنابراین دستکاری معرفتی انجام نشده و بر ادراک و نه اندازه گیری تأکید می نماید. علی پزشکی ادامه داد: «درد» و «رضایتمندی» مفاهیمی ادراکی (کیفی) هستند، اما پزشکی کنونی آنها را مفاهیمی سنجش پذیر فرض کرده و با ابزار کمّی (مانند پرسشنامه یا معیار ده واحدی) آنها را اندازه گرفته و می فهمد.

وی در ادامۀ سخنانش به بیان عواملی پرداخت که پذیرفته شدن مجموعه ای سازمان یافته از تفکرات در درون یک پارادایم غالب همچون زیست پزشکی تقلیل گرا را تسهیل می کنند:

1) مجلات و سردبیران که درباره نظامهای تفکر و اندیشه می نویسند: هم اطلاعات ضروری برای یک پارادایم را منتشر می کنند و هم به آن مشروعیت و مقبولیت می دهند. به طور مثال ارزیابی سالیانه مراکز تحقیقاتی توسط معیارهایی انجام می شود که مراکز تخصصی پزشکی بیشترین بهره و امتیاز را بدست می آورند اما مراکز تحقیقات میان رشته ای یا با رویکرد جامع امتیاز چندانی نمی گیرند.

2) گروههای مردمیِ عادی و غیرتخصصی یا گروههایی با ملاحظات شخصی غیرتخصصی که باورهای مرکزی پارادایم را به سادگی می پذیرند.

3) همایشهایی هدایت شده که به بحث درباره اندیشه های مرکزی پارادایم اختصاص یافته اند. بیشترین بودجه صرف همایشهای تخصصی پزشکی می شود.

4) اساتید و معلمانی که اندیشه های پارادایم را به دانشجو و دانش آموز آموزش می دهند. بدیهی است آنان رویکرد تقلیل گرایانه داشته باشند و مسائل سلامت را با زبان علمی پزشکی معرفی نمایند.

5) سازمانهایی حرفه ای که به پارادایم مشروعیت و مقبولیت می دهند. شرط هیأت علمی شدن در حوزه علوم پزشکی داشتن یکی از تخصصهاست.

6) منابع مالی که تحقیقات بیشتری را در آن پارادایم تشویق می کنند.

7) صاحب نظرانی که پارادایم را ایجاد کرده و می فهمانند. بیشتر تصمیم گیران کلان حوزه سلامت در ایران متخصصان پزشکی هستند حتی برخی مشاور عالی سیاستمداران نیز شده اند!

8) نهادهای دولتی که به آن پارادایم اعتبار می دهند. طرح تحول سلامت ایرانیان با محوریت «درمان» توسط «متخصصان پزشکی» است و مراقبتهای پیشگیرانه و حفظ سلامتی سهم کمتری دارند. با توجه به رشد فزاینده سرطانها در ایران، پوشش بیمه ای شیمی درمانی افزوده شده و مراکز پرتودرمانی و شیمی درمانی گسترش می یابند اما شناسایی و پیشگیری عوامل خطر سرطان و غربالگری افراد در معرض خطر حمایت چندانی نمی شود.

شما مجوز ارسال دیدگاه را ندارید